Giới thiệu về .NET

Đây là bài viết giới thiệu về .NET, một platform mạnh mẽ, hỗ trợ đa nền tảng, nhiều công cụ hỗ trợ, và cũng rất phổ biến trong thị trường lao động.

Một chút lịch sử:

– Microsoft đã từng hỗ trợ Java. Bộ Visual Studio 6.0 đã từng có một công cụ tên Visual J++ dùng để viết app Java, sau này còn có trình biên dịch Visual J# để dịch ứng dụng viết bằng Java trên .NET.

– Microsoft bắt đầu phát triển .NET (hay còn gọi là .NET Framework) như một nền tảng thay thế Java khi mối quan hệ với Sun Microsystems (chủ sở hữu Java lúc đó) rạn nứt.

– Nhiều ứng dụng của Microsoft đã được viết lại trên .NET, bao gồm cả IDE Visual Studio và CSDL SQL Server, đồng thời trình runtime .NET cũng được tích hợp sẵn vào Windows luôn.

– Tuy về mặt lý thuyết .NET được thiết kế để chạy trên mọi nền tảng, tuy nhiên Microsoft chỉ phát triển bộ runtime cho Windows, do vậy các app .NET chỉ có thể chạy trên Windows.

– Mono project được cộng đồng mã nguồn mở phát triển để xây dựng trình runtime cho .NET trên Linux, và sau này mở rộng ra cả các nền tảng khác. Mono không hỗ trợ đầy đủ các công nghệ như .NET Framework chạy trên Windows.

– Sau một hồi mua đi bán lại thì công ty chủ quản tạo ra Mono có ý đồ dẹp tiệm dự án này, anh chàng LTV đã tạo nên Mono bèn lập ra một công ty mới là Xamarin, tiếp tục phát triển các công nghệ hỗ trợ xây dựng trình runtime cho .NET trên các nền tảng ngoài Windows, thậm chí mở rộng ra cho cả iOS và Android.

– Xamarin phát hành bộ công cụ xây dựng ứng dụng .NET cho đa nền tảng tên là Xamarin Studio.

– Microsoft mua lại Xamarin và mang các công nghệ từ Xamarin Studio tích hợp vào Visual Studio. Một trang sử mới mở ra khi các công cụ này được cung cấp miễn phí thay vì trả phí khá đắt đỏ, người người nhà nhà thi nhau viết app .NET cho smart phone, hơn 1 tỷ developer đã chuyển từ Java/C/C++/Swift sang C# (*).

– Nhận thấy .NET Framework đã trở nên cũ kỹ, đồng thời nhu cầu phát triển ứng dụng trên các nền tảng ngoài Windows (Linux, Mac, iOS, Android…) rất cao. Việc hỗ trợ đồng thời nhiều trình runtime tương thích .NET Framework khác nhau vừa tốn kém chi phí vừa bất tiện, Microsoft phát triển một nền tảng mới gọi là .NET Core.

– .NET Core là một bản .NET được thiết kế và xây dựng lại, với mục tiêu đa nền tảng ngay từ đầu.

– Có rất nhiều dự án vốn viết trên .NET Framework nay muốn chuyển sang .NET Core, tuy nhiên rất khó và cũng rất rủi ro khi chuyển toàn bộ từ nền tảng cũ sang nền tảng mới, vậy nên Microsoft đưa ra thêm một thứ gọi là .NET Standard.

– .NET Standard chỉ là các chuẩn tương thích, không phải là một trình runtime hay framework. Ví dụ .NET Framework 4.6.1+ và .NET Core 2.0+ tương thích với .NET Standard 2.0, do vậy bạn hoàn toàn có thể sử dụng các thư viện được viết ra cho .NET Standard 2.0 trong các chương trình viết cho Framework 4.6.1 lẫn .NET Core 2.0. Nhờ vậy các phần mềm cũ có thể được chuyển đổi dần mà không cần chuyển hoàn toàn sang .NET Core.

– Phiên bản chính cuối cùng của .NET Framework là 4, được phát hành vào 2010, phiên bản hiện tại là 4.8.1, đây cũng sẽ là bản .NET Framework cuối cùng. (**)

– .NET Core có các phiên bản 1, 2 và 3, sau bản 3.0 thì nhảy luôn lên 5. .NET Core không có phiên bản 4 vì sợ nhầm lẫn với .NET Framework 4, vốn là phiên bản phổ biến đến mức trước đây nhiều người hay gọi là .NET 4.0.

– Từ phiên bản 5.0, .NET Core cũng bỏ luôn chữ Core và ta chỉ còn gọi là .NET. Vì không có phiên bản .NET Framework nào >= 5 nên người ta không còn sợ nhầm lẫn nữa.

– Phiên bản chính thức hiện tại là .NET 7, phiên bản 8 sẽ ra mắt vào cuối năm nay. Theo kế hoạch thì cứ một năm sẽ có một phiên bản mới.

– Vì .NET Framework đã ngừng phát triển nên từ giờ trở đi khi nói về .NET, ta sẽ mặc nhiên là nói về .NET mới.

Vậy .NET làm được gì?

– .NET có thể được dùng để viết gần như tất cả các loại ứng dụng, ngoại trừ các ứng dụng hệ thống.

– Bạn có thể viết web, mobile app, ứng dụng desktop, chạy trên local, chạy trên cloud, viết game… Nói tóm lại là trừ khi viết firmware, OS hay driver… còn lại thì bạn đều có thể làm được với .NET.

Có gì lưu ý khi học .NET?

– .NET chỉ là một framework, bạn có thể lập trình bằng bất kỳ ngôn ngữ nào miễn sao nó có trình biên dịch tương thích. Tuy nhiên C# là ngôn ngữ được Microsoft hỗ trợ mạnh nhất và vẫn liên tục được cập nhật, vì vậy học viết app .NET bằng C# được coi là chuẩn mực.

– C# có cấu trúc giống với Java, vậy nên ai đã từng học C++/Java chuyển sang sẽ thấy rất quen thuộc (đó là lý do tại sao tôi luôn khuyên những người mới học nên bắt đầu với C++ – khổ trước sướng sau). Tuy nhiên để nắm chắc C# sẽ mất khá nhiều thời gian vì nó có nhiều thành phần hỗ trợ runtime (async, lock, LINQ…).

– Ứng dụng .NET có thể được dịch trên một nền tảng và chạy trên một nền tảng khác. Chương trình của bạn sẽ được dịch sang mã IL, sau đó sẽ được dịch tiếp một lần nữa sang mã máy khi chạy (JiT), các bản .NET mới còn cho phép dịch sẵn sang mã máy khi cài đặt ứng dụng (AoT), nhờ đó tốc độ khởi động ứng dụng sẽ nhanh hơn.

– Bộ nhớ trong .NET được quản lý tự động, bạn không cần giải phóng vùng nhớ đã cấp phát.

– Tôi khuyên dùng Visual Studio bản mới nhất nếu có thể, bạn sẽ mất một thời gian làm quen nhưng khi đã quen rồi thì bạn sẽ hiểu vì sao nó là IDE hàng đầu thế giới. Dù gì sẽ có lúc bạn phải làm quen với nó nếu theo .NET.

– .NET (Core) là mã nguồn mở, .NET Framework cũng mở mã nguồn nhưng chỉ cho mục đích tham khảo.

Có nhiều công ty tuyển dụng .NET không?

Bạn tự vào các trang tuyển dụng tìm hiểu đi! Ở đây không trả lời mấy câu này!